Mısır Teb'den Hicaz'a katar katar kervanlar...

Eski Mısır'da firavunların baş şehri olarak bilinen Teb (Thebes) bölgesindeki bazı yer isimleri oldukça dikkat çekici. Mısır’ın Teb bölgesi açık hava müzesi halinde olan meşhur Karnak ve Luxsor Tapınakları ve Krallar Vadisindeki mezarlarıyla oldukça meşhur bir yer.

Bu bölgenin Hammamat Vadisi üzerinden Kızıldeniz’e ve oradan da Arap topraklarına ticaret yolu üzerinden bağlandığına daha önceki başlıklarımda değinilmişti. Küçük bir hatırlatma yapacak olursak; “Mu'min” kelimesinin köklerini araştırırken Mekkelilerinin ana geçim kaynağının ticaretle uğraşmak olduğunu ve peygamberin kendisinin de zamanında bir ticaret kervanına katıldığını dikkate aldığımızda Mısır'daki bu ticaret yolunun Araplarca da bilinmekte olduğuna hatta buraların ziyaret edilmiş olabileceğine dikkat çekmiştik. Bu noktadan hareketle bu ticaret yolu üzerindeki özellikle Mısır erkek sex tanrısı Min'e ait kabartmalara da değinerek, bu tanrının vadi üzerindeki madenlerde çalışan işçilerin, doğu çölünün ve kervanların koruyucusu olduğunu belirtmiş, Mu'min kelimesinin de bu bağlamda Min'in takipcisi anlamına gelebileceğini söylemiştik.

Yeri gelmişken bu tespitlerimize bir eklemede daha bulunalım. Het Hure (Hathor) adlı Mısır tanrıçası Tanrı Min'in eşi olarak ifade edilmekte olup, bu tanrıçaya dansın ve aşkın temsilcisi olarak tapılıyordu. Tıpkı Min'de olduğu gibi onun da müstehcen sayılan kabartmaları sonraki Mısırlı Hristiyanların döneminde ortadan kaldırılmaya çalışılmıştır. Mısır tanrıları Min ve Hure'in birlikteliği ve yapılan antik kutlama festivalleri Mu'minlerin cennetteki Huriler'le ödüllendirilecek olmasının adeta binlerce yıl önceki versiyonu gibi gözükmektedir.

Kısacası en başta değinmiş olduğumuz Mısır'ın Teb bölgesi ve Kızıldeniz’e açılan ticaret yolları bu ve benzeri Mısır tanrılarının tapınaklarıyla çevrili olup zamanının en büyük inanç merkezi haline dönüşmüş tarihi bir bölgeydi.

Bu başlık altında dikkat çekmek istediğim asıl nokta ise Mısır’daki bu Teb bölgesi içerisinde yer alan bazı yer isimleri ve onlarla olan benzerlikler. Örneğin:

Deir el-Medina

Krallar Vadisi'ndeki mezarlarda çalışan işçilerin kaldığı antik köyün adı. Tanrı Maat'ın iki tapınağından birisi burada yer alıyor. Eski adı da "Set Maat".

Bu "Medina" bizim bildiğimiz "Medine" ile aynı. Arapçaları da aynı şekilde verilmiş. Mekke'den hicret edildikten sonra eski adı "Yasrib" olan Medine'ye yeni adını "Medine" olarak veren kişi peygamberin kendisi. Yalnız “Medine” kelimesinin kasaba anlamı da bulunuyor. O zaman şunu sormalıyız; Mısır'daki bu antik köyün adı İslam öncesinde de aynı şekilde "Medina" olarak mı biliniyordu? Eğer öyleyse peygamberin hicretten sonra Kızıldeniz'in kıyısındaki “El-menat” adlı puta tapanların yaşadığı o yere "Medine" adını vermiş olması üzerinde çok durmamız gerekecektir.

İkinci kelime;

Al-qurn (القرن‎‎):

Teb bölgesindeki tepelerin en yükseğine verilen ad. Krallar Vadisi’nin girişinden bakıldığında piramide benzer bir şekilde görüldüğü için bazı Mısırbilimcilerce bu bölgenin bu tepeden dolayı özellikle seçilmiş olduğu ifade edilmiş. Yalnız bu yerin eski adının da “Ta dehant” veya “The peak (zirve)” olduğu söylenmekte.
Bu tepenin adı ile bildiğimiz “Kur’an”ın Arapçası arasında sadece tek bir harflik fark bulunuyor.

Al-qurn: القرن‎‎

Kur’an: القرآن

Konu tabi tepe olunca Kur’an’ın inmiş olduğu Hira Mağarası’nın bulunduğu tepe de insanın aklına geliyor hemen.

Son kelimemiz ise;

El-Tarif (إلطارف):

Burası da yine Teb bölgesinin en kuzeyindeki soylulara ait mezarların bulunduğu yerlerden birisinin adı. Bu kelime de akla peygamberin zamanında tıpkı Medin’eye gidişinde olduğu gibi Mekke’deki baskılar sonucu ziyaret ettiği Taif şehrini akla getiriyor. İslam öncesinde Medineliler al-menat’a taparken buradakiler al-lat putuna tapıyorlar. Kaynak bulamadım ama Taif adını da sonradan peygamber koymuşsa hiç şaşırmam.

El-Tarif : إلطارف

Taif: الطائف

Bu şekilde kıyaslamalarda bulunmak ne kadar doğru olur bilemiyorum ama ben yine de bu benzerlikleri bir kenara not olarak düşmek istiyorum.