Yusuf'u ayartan kadının evi!

Guercino, Joseph and Potiphar's Wife, 1649

Yusuf'un meşhur "gömlek yırtılma" hikayesini bilirsiniz, söz konusu hikayede Yusuf'u baştan çıkarmak isteye bir kadından bahsedilir. Yusuf'u elde etmeye çalışan bu "kadın" bir erkeği baştan çıkarıp elde etme arzusuyla geçmişteki şehveti ve çıplaklığı temsil eden tanrıçaları (İştar, Asherah, Lilith vs.) temsil etmektedir.

Yusuf -25:

Ve ikisi de kapıya koştular. (Kadın) onun gömleğini arkadan (çekerek) yırttı. Ve kapının yanında onun (kadının) efendisi ile karşılaştılar. Ve (kadın) şöyle dedi: "Senin ehline (ailene) kötülük yapmak isteyen kimsenin cezası zindana atılmak veya acı (bir) azaptan başka nedir?”

1. ve istebekâ : ve koştular
2. el bâbe : kapı
3. ve kaddet : ve yırttı
4. kamîsa-hu : onun gömleği

Ayette "kadının" bulunduğu evin kapısı "el babe (الْبَابَ)" olarak geçmekte. Kadının evinin kapısı anlamında verilen "el babe" kelimesini harfiyen Kuran'da arattığımızda bu ayetin dışında 4 ayette daha geçtiğini görüyoruz; Bakara 58; Nisa 154; Maide 23; Araf 161. Bu ayetlerin hepsi Musa ve kavmiyle ilgili ayetler. Örneğin;

Bakara -58:

Ve o zaman demiştik ki: “Bu kasabaya girin, böylece onun (ni'metlerinden) dilediğiniz yerden bol bol yeyin. Kapıdan (el babe (الْبَابَ)) secde ederek girin ve “hıtta” (günahlarımızın bağışlanmasını diliyoruz) deyin. Biz de sizin hatalarınızı mağfiret edelim. Ve muhsinlere artıracağız.”

Nisa -154:

Ve misaklarından dolayı Tur'u onların üstüne yükselttik. Ve onlara: "Bu kapıdan (el babe (الْبَابَ)) secde ederek girin." dedik. Ve onlara: "Cumartesi gününde hudutları aşmayın." dedik ve, onlardan “çok kuvvetli misak (kesin söz)” aldık.

Yusuf'u elde etmek isteyen kadının "kapısı (el babe)" başka ayetlerde karşımıza Musa ve Tur'la ilgili ayetlerde çıkıyor. 

Kuran'da her iki durumu izah ederken aynı kelimenin aynı yazımla kullanılmış olmasının bir sebebi var. Bu durum aslında farklı şeylerden bahsediyormuş gibi gözükse de iki konu arasındaki ortak olan bir şeye işaret etmektedir. Musa'nın "ağaçtan" konuşan Allah ile kutsal Tur'da karşılaşması aslında Tanrıça Asherah ile karşılaşması anlamına geliyordu. Musa'nın karşılaştığı Tanrıça Asherah Yusuf'un kıssasında bu sefer onu elde etmeye çalışan bir kadın olarak karşımıza çıkmış oluyor.

Yusuf'u elde etmek isteyen kadının hikayesi aslında Tanrıça Asherah'ın bir başka tanrıyı ayarlamaya çalıştığı mitolojik anlatımların bir versiyonuydu.

Two very interesting Asherah myths appear in Late Bronze sources outside the epics. İn one myth, preserved in a Late Hittite tablet, we read that Asherah (Aser-tum) tried to seduce the storm-god (Baal), who rejected her advances. Asherah then went to El-creator-of-the-Earth and complained about Baal's treatment, presumably alleging (like Potiphar's wife) that it was actually Baal who had insulted her. El tells Asherah to deal with the storm-god as she pleases, but the latter's friend "Ishtar" (Astarte or more probably Anath listens to conversation and apparently goes to her friend's aid.

Yahweh and the Gods of Canaan: A Historical Analysis of Two Contrasting Faiths

http://books.google.com.tr/books?id=...tiphar&f=false

Smooth Words: Women, Proverbs, and Performance in Biblical Wisdom

http://books.google.com.tr/books?id=...=holli&f=false

yukarıdaki kaynaklarda Yusuf'u ayarlamak isteyen kadın ile Asherah arasındaki benzerlikten bahsedilmektedir. Bu ilişki "el babe (kapı)" kelimesinin aynı yazımla tercih edilmiş olduğu iki konu (Musa/Tur ve Yusuf) açısından Kuran metinlerinde de kendisini gösteriyor. "el babe (kapı)" kelimesi Yusuf'un hikayesinde "kadının" (evinin) , Musa'nın hikayesinde ise kutsal yerin (mukaddes evin) tarifi açısından önemli bir kelime. 

(Yusuf'u elde etmek isteyen kadının adı İncil'de (Wife of Potiphar) ve Kuran'da geçmemektedir ancak adının Züleyhaolduğu ifade edilmiştir. Züleyha'nın gerçekten günahkar bir kadın veya büyük bir aşık olup olmadığına ilişkin de farklı yorumlar yapılmıştır. Örneğin Rumi için Züleyha'nın takıntısı Tanrı için ruhun duyduğu derin özlemin bir tezahürüdür.

http://en.wikipedia.org/wiki/Zuleika_(tradition))

Musa'yla ilgili ayetlerde "el babe (kapı)" kelimesi "secde edilerek" girilmesi istenen adeta kutsal bir kapıymış gibi ifade ediliyor. Bazı meallerde kastedilen bu yerin Beytü'l-Makdis (Mukaddes Ev) veya Kudüs olduğu belirtiliyor. Bu durumda bu yerin adı olarak geçen "kutsal" kelimesi üzerinde de durmak gerekiyor...

EK-1:

"el babe (kapı)" kelimesinin geçtiği ayetlerden birisi ilk mesajımda da belirttiğim gibi Maide Suresi'nin 23. ayetidir:

Allah'ın kendilerine nimet verdiği, korkanların arasından iki adam şöyle dedi; “Onların üzerlerine kapıdan girin, böylece oradan girdiğiniz zaman muhakkak ki siz gâlip gelirsiniz. Eğer mü'minseniz, artık Allah'a tevekkül edin.”

bu ayetin öncesinde 21. ayette söz konusu yerle ilgili olarak Musa kavmine "kutsal" yere girilmesini istiyor:

"Ey kavmim! Allah'ın sizin için farz kıldığı kutsal yere girin ve arkanıza dönmeyin. İşte o zaman hüsrana uğrayanların haline dönersiniz."

bu ayetlerde; "kapısından" girilen yerden "kutsal" bir yer olarak bahsedildiğini görüyoruz. Ayette geçen "kutsal" kelimesi önemli bir kelime, bu kelime aslında Kuran'da çok sık geçen bir kelime değil. Ancak "q-d-s" kökünden gelen "kutsal" kelimesinin hem "el babe (kapı)" kelimesi ile irtibatlı olarak ayette anılıyor olması hem de diğer ayetlerdeki "kapısı" ile kastedilen "el karye" şehri için Kudüs veya Beyti Makdis (Mukaddes Ev) yakıştırmalarının yapılmış olması dikkat çekici. Aslında "kutsal (q-d-s)" kelimesinin karşımıza çıkıyor olmasının bir sebebi var.

"Kutsal (Holiness, Kenan diyarında Qudsu)" ifadesi Asherah'ın en yaygın ünvanlarından birisi. 

She (Asherah) was occasionally called Elath (Elat), "the Goddess," and may have also been called Qudshu, "Holiness."

http://dictionary.reference.com/browse/asherah

Tanrıça Asherah'ın antik Mısır'daki Tanrıça Qetesh olduğu ifade edilmeketdir. Tanrça Qetesh güzel çıplak bir kadın olarak, bir aslanın üstünde ayakta durur veya onu sürer durumda, elinde çiçek, ayna veya yılanlarla resmedilmiştir. "Qetesh" adının "kutsal" anlamındaki "q-d-s" kökünden gelmiş olabileceği belirtilmektedir.

The name was probably vocalized by Egyptians as *Qātiša from the Semitic root Q-D-Š meaning 'holy'.

http://en.wikipedia.org/wiki/Qetesh

Asherah = Qetesh (kutsal) ilişkisinden hareket edersek Asherah'ın yaygın adlarından birisinin neden "kutsal (q-d-s)" olduğu daha iyi anlaşılmaktadır. Nitekim bu benzerlik tanrıçalarla ilgili yapılmış olan çizimlerde de kendisini göstermektedir:



bazı arkelog ve bilim adamlarınca da iki tanrıça arasındaki ilişkiye değinilerek "q-d-s" kökünden gelen "kutsal" kelimesinin Tanrıça Asherah'a atfen kullanılan bir ünvan olduğu ifade edilmiştir. 

William Foxwell Albright believed that Qudšu (meaning "holiness") was a common Canaanite appellation for the goddess Asherah, and Albright's mentor Frank Moore Cross claimed qdš was used as a divine epithet for both Asherah and the Ugaritic goddess, Athirat. Johanna Stucky claims she may have been a deity in her own right.

Depictions of a goddess in inscriptions from Dynastic Egypt, thought to Canaanite since she is referred to as Qdš (often transliterated in English as Qedesha, Qudshu or Qetesh), show a woman in the nude, with curly hair and raised arms carrying lilies and serpents.

http://en.wikipedia.org/wiki/Q-D-%C5%A0

"kutsal (q-d-s)" kelimesinin geçmişte Tanrıça Asherah'ı atfen kullanılmış olan bir ünvan olduğunu dikkate aldığımızda Kuran'da "el babe (kapı)" ile kast edilen yerin aynı zamanda "kutsal" bir yer olarak tarif ediliyor olması daha da anlaşılır olmaktadır.

"kutsal" kelimesinin Kuran'daki diğer kullanım yerlerine baktığımızda Cuma Suresi'nin ilk ayetinde Allah'ın bu ünvanla (el kuddûsi) anıldığını, diğer ayetlerde ise Meryem oğlu İsa'yı desteklemek anlamında "Ruh'ûl Kudüs" olarak geçtiğini görüyoruz. Bu kullanımların dışında "kutsal" kelimesi karşımıza bir yerde daha çıkıyor: Allah'ın Musa'ya seslendiği vadi, kutsal Tuva vadisini tarif ederken.

Naziat -16:

"Rabbi ona kutsal vadi Tuva'da seslenmişti."

böylelikle "kutsal" kelimesinin bu vadiyle ilgili olarak geçiyor olması ilk başta belirtmiş olduğum Musa'ya "seslenen" Allah'ın aslında Tanrıça Asherah olduğu tespitimi de desteklemiş oluyor.